SaaS là viết tắt của Software as a Service, hay còn gọi là Phần mềm dưới dạng Dịch vụ. Đây là một mô hình phân phối phần mềm dựa trên đám mây, nơi các ứng dụng được lưu trữ và quản lý bởi nhà cung cấp, sau đó được cung cấp cho người dùng cuối qua internet.
Thay vì mua và cài đặt phần mềm trên máy tính hoặc máy chủ của mình, người dùng chỉ cần truy cập và sử dụng ứng dụng thông qua trình duyệt web hoặc ứng dụng di động.
SaaS hoạt động như thế nào?
Trong mô hình SaaS, nhà cung cấp dịch vụ sẽ chịu trách nhiệm hoàn toàn về việc:
- Lưu trữ phần mềm và dữ liệu: Mọi thứ được lưu trữ trên các máy chủ của nhà cung cấp (hoặc trên nền tảng đám mây của bên thứ ba như AWS, Azure, Google Cloud).
- Bảo trì và cập nhật: Nhà cung cấp sẽ thực hiện tất cả các công việc bảo trì, sửa lỗi, và nâng cấp phần mềm tự động. Người dùng luôn được sử dụng phiên bản mới nhất mà không cần phải làm gì.
- Bảo mật: Đảm bảo an toàn dữ liệu và hệ thống khỏi các mối đe dọa mạng.
- Quản lý cơ sở hạ tầng: Bao gồm máy chủ, mạng, hệ điều hành và các phần mềm trung gian khác.
Người dùng thường trả một khoản phí định kỳ (theo tháng hoặc năm) để truy cập và sử dụng dịch vụ.
Lợi ích chính của mô hình SaaS:
- Giảm chi phí ban đầu: Doanh nghiệp không cần đầu tư lớn vào phần cứng, phần mềm, hay cơ sở hạ tầng CNTT phức tạp. Chi phí được chuyển từ chi phí vốn (CAPEX) sang chi phí hoạt động (OPEX).
- Triển khai nhanh chóng: Phần mềm đã được cài đặt và cấu hình sẵn, người dùng có thể bắt đầu sử dụng ngay sau khi đăng ký.
- Dễ dàng truy cập mọi lúc, mọi nơi: Chỉ cần có kết nối internet và thiết bị (máy tính, điện thoại, máy tính bảng), người dùng có thể làm việc từ bất cứ đâu.
- Khả năng mở rộng linh hoạt: Doanh nghiệp có thể dễ dàng tăng hoặc giảm số lượng người dùng, tính năng, hoặc dung lượng lưu trữ theo nhu cầu mà không cần lo lắng về việc nâng cấp hạ tầng.
- Luôn được cập nhật: Các bản vá lỗi, tính năng mới và nâng cấp bảo mật đều được nhà cung cấp thực hiện tự động.
- Giảm gánh nặng CNTT: Bộ phận CNTT của doanh nghiệp không còn phải dành thời gian và nguồn lực cho việc quản lý, bảo trì phần mềm và máy chủ.
- Cộng tác dễ dàng: Nhiều ứng dụng SaaS được thiết kế để hỗ trợ làm việc nhóm, cho phép nhiều người dùng cùng truy cập và chỉnh sửa dữ liệu đồng thời.
So sánh SaaS với mô hình On-premise truyền thống:
| Đặc điểm | Mô hình SaaS | Mô hình On-premise |
| Triển khai | Trên đám mây, được nhà cung cấp quản lý. | Cài đặt và vận hành tại chỗ trên máy chủ của doanh nghiệp. |
| Chi phí ban đầu | Thấp (chỉ là phí đăng ký). | Cao (mua giấy phép, phần cứng, cài đặt). |
| Chi phí định kỳ | Phí đăng ký hàng tháng/năm. | Bảo trì, nâng cấp, điện, nhân sự quản lý. |
| Quản lý & Bảo trì | Nhà cung cấp chịu trách nhiệm. | Doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm. |
| Truy cập | Qua internet (trình duyệt, ứng dụng di động). | Từ mạng nội bộ của công ty (có thể qua VPN). |
| Khả năng mở rộng | Rất linh hoạt, dễ dàng tăng/giảm. | Phức tạp, cần đầu tư thêm phần cứng/phần mềm. |
| Cập nhật | Tự động từ nhà cung cấp. | Doanh nghiệp tự thực hiện, tốn thời gian. |
| Kiểm soát dữ liệu | Gián tiếp qua nhà cung cấp. | Toàn quyền kiểm soát. |
Ví dụ về các ứng dụng SaaS phổ biến:
- Phần mềm văn phòng: Google Workspace (Gmail, Google Docs, Sheets), Microsoft 365 (Word, Excel, Outlook online).
- Quản lý quan hệ khách hàng (CRM): Salesforce, HubSpot, Zoho CRM.
- Hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP): SAP, Oracle NetSuite (phiên bản SaaS).
- Công cụ cộng tác và giao tiếp: Slack, Zoom, Trello, Asana.
- Lưu trữ đám mây: Dropbox, Google Drive, OneDrive.
- Marketing và tự động hóa: Mailchimp, HubSpot Marketing.
- Kế toán: QuickBooks Online, Xero.
Mô hình SaaS đã trở thành một xu hướng mạnh mẽ trong lĩnh vực công nghệ thông tin vì sự tiện lợi, hiệu quả về chi phí và khả năng linh hoạt mà nó mang lại cho các doanh nghiệp ở mọi quy mô.